Gemi Neden Batmaz?
Gemi neden batmaz, hiç düşündünüz mü? Titanik’in batması hakkında konuşurken, birçok kişi kaptanın ve denizcilerin kontrolden çıktığı iddiasını gündeme getirdi. Bu argüman yeni değil, ancak günümüzün teknolojik zorluklarıyla da ilgili değil. İlk etapta geminin neden battığı sorusu devam ediyor.
Birçok insan “serbest düşme” veya “hidrostatik basınç” gibi teknolojik terimler konusunu gündeme getiriyor. Bu terimler tekniktir ve günlük anlamlarından farklı bir anlama gelir. İkinci tanımı kullanacağım: “Bir su kütlesinin sıfır yerçekimi kuvvetine maruz kaldığı, ancak su kütlesinin sürüklenen kaldırma kuvveti, momentum veya direnç kuvvetleri nedeniyle bir tür deformasyon yaşadığı bir durum. Bu durum sayesinde gemiler bir fizik kuralı olarak su yüzeyinde batmadan durabilmektedir ve bu kural sayesinde üretimleri yapılmaktadır.
Geminin batmaması operasyonel tanımında Kaptan ve denizcilerin yaptıkları şey mühendislik pratiğiydi. Teknenin ağırlık merkezini değiştirerek güverte yükünü azaltmak veya sabit bir motoru korurken ana güvertedeki kaldırma merkezini ayarlamak gibi teknenin yapısal bütünlüğünde ayarlama yaparak ve görevi üzerinde çalışırken mühendislik yapıyorlardı. Ayarlama görevi, geminin devrilmeyecek kadar dengeli olmasını sağlamaktır.
Teknenin dıştan bir kuvvete dayanma yeteneğini geliştirmek şeklinde olan, yukarıda sayılan son görevin hedefini hızlıca açıklamamıza izin veriniz. Gemi suda hareketsizdir ve dışarıdan gelen kuvvete dayanabilir. Gemi, tüm yelkenleri rüzgara dönük olarak, gövde üzerinde mükemmel bir şekilde dengelendi. Şimdi, zorluk, geminin aşağıdan gelen kuvvete nasıl direnebileceğiydi. Anlaşılması gereken en önemli şey, rijit bir cismi suyun içinde itmenin tek bir yolu olduğu ve bu da kendi ağırlığı ile ona etki eden dış kuvvet arasındaki dinamik harekettir. Bu hareket sayesinde gemiler suyun kaldırma kuvvetinden kolaylıkla yararlanabilirler ve yönlendirilebildiklerinden de iyi bir ulaşım aracı olarak çok uzun yıllardan beridir insanlar gemileri kullanmaktadırlar.
Elbette ki asıl gemilerin yol güzergahına yön veren şeyin ne olduğu yelkenler ve de kaptanın dümeninin başında olmasında gizlidir. Ancak esasında düşünüldüğünde geminin su yüzeyinde kalması kadar yönlendirilebilir olması da çok ama çok etkileyici ve de merak uyandırıcı durumlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.